- Homepage
- >
- Let’s Gro 2025
Een rechtvaardige stad in een rechtvaardige regio
Let’s Gro 2025 terugblik
Hoe bouwen we samen aan een omgeving waarin iedereen mee kan doen en zich ook thuis voelt? Op 7 november tijdens Let’s Gro organiseerde Regio Groningen-Assen een lezing over deze vraag tijdens de bijeenkomst ‘Een rechtvaardige stad in een rechtvaardige regio’.
Wethouder Kirsten Ipema (gemeente Noordenveld) opende de bijeenkomst. Ze verwelkomde een divers publiek van ruim 60 mensen– niet alleen ruimtelijke professionals, maar ook betrokken inwoners en beleidsmakers. Ze benadrukte dat de regio Groningen-Assen een groeiregio is, met zowel stedelijke dynamiek als landelijk kracht. Juist in die combinatie liggen de kansen voor een rechtvaardige toekomst.
Buurt en regio
Voormalig Rijksadviseur voor de Fysieke Leefomgeving Wouter Veldhuis (MUST stedebouw) nam de aanwezigen mee in zijn visie op rechtvaardige ruimtelijke ontwikkeling. Volgens hem zijn er twee schaalniveaus die ertoe doen: de buurt (de woonomgeving van mensen) én de regio (de leefomgeving van mensen). Het zijn de plekken waar mensen elkaar ontmoeten, en waar samenwerking tussen bewoners, overheid en markt vorm krijgt.
We leven volgens Veldhuis niet zomaar in een tijd van verandering, maar in een verandering van tijdperk. Oude oplossingen – zoals teruggrijpen naar het verleden of verder opschalen – werken niet meer. We moeten leren om vooruit te kijken – een eeuw vooruit – en dan terug redeneren wat we nú wel en niet moeten doen.”
Welzijn heeft ruimte nodig
Een rechtvaardige leefomgeving gaat niet alleen over stenen, maar vooral over welzijn. Artikel 21 van de Grondwet – dat de zorg van de overheid voor de leefomgeving vastlegt – is daarbij een belangrijk uitgangspunt. De afgelopen jaren, zo stelde Veldhuis, is er een “afslag naar isolement” genomen. Hij wees op twee ‘welzijnsziektes’ van deze tijd: obesitas en eenzaamheid. Beide hebben direct te maken met dat wij bij het inrichten van onze leefomgeving ons laten leiden door schaalvergroting en huishoudenverdunning. En daarbij te weinig aandacht hebben voor nabijheid als sturend principe.
De regio als kans voor het goede gesprek
De regio is geen bestuurlijke laag, benadrukte Veldhuis, maar juist een plek waar het goede gesprek tussen bestuurders en raadsleden en bewoners kan plaatsvinden op basis van een wederkerige relatie. Het is daarmee een veilige tussenruimte waar gezocht kan worden naar de beste oplossingen, maar ook een effectief schaalniveau om samenhangende keuzes te maken.
Burgers zijn niet alleen consumenten, maar mede-eigenaars van hun leefomgeving – ook zonder formeel eigendom. “Ruimte gunnen aan burgers” betekent volgens hem vertrouwen geven en samenwerken aan rechtvaardige verdeling van middelen en kansen.
Om burgers meer te betrekken pleitte hij voor het toelaten van burgerorganisaties tot wat hij de “entresol van Thorbecke” noemde: de tussenvloer tussen gemeente(n) en provincie(s) (en het rijk). Want echte rechtvaardigheid vraagt om invloed van bewoners op keuzes – niet pas achteraf, maar al vanaf het begin.
Van opdracht naar samenwerking
De volgorde moet volgens Veldhuis omgedraaid worden: niet eerst de opdracht formuleren en dán met burgers in gesprek, maar juist andersom. Begin bij de wijk of buurt, en breng vervolgens de expertise in die daar nodig is. Hij verwees naar oud-wethouder Jan Schaefer, die met zijn “heldere analyse en hoopvolle toekomst” mensen enthousiast wist te maken om samen te bouwen aan verbetering. Een rechtvaardige regio vraagt ook om ongelijk investeren voor gelijke kansen – durven investeren waar de achterstand het grootst is. En bovenal: vertrouwen in de burger.
Samen verder
Kirsten Ipema sloot de bijeenkomst af met een gesprek tussen de spreker Wouter Veldhuis en vragen uit het publiek. Hoe kunnen gemeenten, provincie, rijk én inwoners samen werken aan een toekomst waarin welzijn, nabijheid en vertrouwen centraal staan?
Veldhuis riep op om de regionale feedback die nu verzameld wordt ook echt te gebruiken om de Nota Ruimte van richting te voorzien: “Die nota schetst nog geen beeld van waar we naartoe gaan. Dat beeld moeten we samen maken.”
Wethouder Ipema voegde hier een oproep aan toe om deze denklijn vast te houden: “Rechtvaardigheid is niet iets wat je vastlegt in beleid, maar iets wat je telkens opnieuw moet doen — samen, in stad én regio.”
